مهندسی پزشکی

روشی است که به صورت آزمایشات پاراکلینیکال جهت کشف نارسایی های ریوی استفاده می شود. در بین آزمون های عملکرد ریه, آزمون اسپیرومتری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد که با توجه به اهمیتشان طبق ماده 99 قانون کار و مواد 88 و 90 قانون تامین اجتماعی در مورد معاینات دوره ای انجام می شود. باید به این نکته مهم نیز اذعان داشت, که در صنایع جهت بررسی عملکرد ریه, اسپیرومتری مهمترین, در دسترس ترین و کم هزینه ترین آزمون می باشد. اسپیرومتری          عمل انجام شده توسط دستگاه اسپیرومتر را اسپیرومتری می نامند. اسپیرومتر دستگاهی است که توسط آن حجمها و ظرفیتهای ریوی اندازه گیری می شود. به برگه ای که دستگاه شاخص ها را روی آن ثبت می کند, اسپیروگرام می گویند.1- اهداف اسپیرومتری :1) ارزیابی فعالیت پایه ریه ( افرادی که قرار است در مشاغلی شروع به کار کنند که با مواد آسیب رساننده به ریه سر و کار خواهند داشت, بهتر است قبل از استخدام و شروع به کار مطالعه اسپیرومتری به صورت پایه انجام شود.)2) به عنوان تست غربال گری و تشخیص زودرس بیماریهای ریه که فاقد علائم بارز می باشند.3) پیگیری برخی از بیماریها و پاسخ آنها به درمان.4) در بررسی بیماران مبتلا به سرفه مزمن, تنگی نفس یا رادیوگرافی غیر طبیعی از قفسه سینه.5) ارزیابی کلی شدت بیماریهای انسدادی و تحدیدی ریه.6) بررسی پاسخ بیمار به داروهای گشاد کننده برونش.7) پیش بینی ریسک اعمال جراحی.8) اسپیرومتری جهت تعیین ناتوانی تنفسی در بیماریهای شغلی.الگوهای اصلی عملکرد تهویه ای که توسط اسپیرومتری بدست می آیند به شرح زیر می باشند.2- الگوی انسدادی (Obstructive Pattern) :مشخص ترین ویژگی در الگوی انسدادی کاهش در سرعتهای جریان بازدمی است. در بیماریهای انسدادی همان طوری که در جدول شماره 3 و 4 مشاهده می شود FEV1 و نسبت درصدی FVC / FEV1 کاهش می یابد. در این بیماریها همچنین مقدار FEF 25% - 75%  کاسته می شود. در بیماریهای انسدادی مقدار TLC طبیعی افزایش یافته است. به علت احتباس هوا در حین بازدم حجم باقی مانده نسبتTLC /VR افزایش می یابد. حداکثر حجم تهویه ریوی (MVV) در بیماری انسدادی کاهش می یابد.اگر در اسپیروگرام مقدار MVV طبیعی باشد نشان می دهد که حجم جاری کافی و سرعت جریان هوا طبیعی است که در این صورت بیماری انسدادی رد می شود ولی غیر طبیعی بودن MVV در اسپیروگرام همیشه نمایانگر اختلالات فیزیولوژیک نیست زیرا این آزمون بستگی به توان عضلات تنفسی, هماهنگی عملکرد این عضلات و انگیزه فرد دارد. 3- الگوی محدود کننده (Restrictive Pattern) :ویژگی بارز الگوی تحدیدی, کاهش در حجم های ریه به خصوص FVC است, ولی به علت کاهش کمپلیانس ریه و افزایش خاصیت ارتجاعی, میزان سرعت جریان, طبیعی و یا حتی ممکن است بیش از مقدار طبیعی باشد. از این رو نسبت درصدFVC / FEV1 طبیعی و یا بیش ازحد طبیعی است. در بیماری تحدیدی مقادیر حجم باقی مانده (RV) وTLC  نیز کمتر از مقدار مورد نظر است.4- الگوی مختلط (Mixed Pattern) :در مواردی ممکن است یک بیماری الگوی تحدید و انسدادی تواماً ایجاد نماید. مثلاً در کارگر مبتلا به آزبستور الگوی اسپیروگرام تحدیدی است, حال اگر کارگر مبتلا, سیگاری هم باشد راههای هوایی نیز مبتلا بوده و الگوی حاصله یک نمای مختلط است. در این مورد تمام حجمها کاهش می یابد. جداول 3- 2 و 3- 3 نتایج اسپیرومتری در افراد سالم, بیماران تحدیدی و بیماران انسدادی را نشان می دهد. جدول 3- 2- شدت اختلالات تنفسیFEV1 (% of Predicted)Severity of Airway Obstruction>70Mild> 60 and 50 and 34 and 70 but 60 and 50 and 34 and 75 %> 80 %> 80 %Normal 80 %75 % 80 %Restrictive